سلام
فرسایش یاخته های خون ساز مغز استخوان و عدم تکثیر صحیح آن ها یکی از بیماری های خونی محسوب می گردد که احتمال بروز آن با افزایش سن بالا رفته و به نام سندرم بدسازی مغز استخوان (MDS) موسوم است. در عین حال با افزایش سن، احتمال بروز بدخیمی ها و منجمله بدخیمی های خونی نیز افزایش خواهد یافت که این گروه از بدخیمی ها را عمدتا تحت نام لوسمی ها می شناسیم.
متاسفانه آغاز این بیماری ها در بسیاری از موارد بسیار آهسته و بی سر و صدا بوده و تنها هنگامی علائم بالینی آنها تظاهر می یابند که بیماری در بدن منتشر گشته و استقرار یافته است. در بعضی از مواقع همچون لوسمی مزمن لنفاوی و لوسمی مزمن میلوئیدی ممکن است بیماران کاملا فاقد علائم بالینی بوده و یا علائم بالینی محو و غیر اختصاصی همچون ضعف و بی حالی را از خود بروز دهند. در این موارد بیماری آن ها تنها با یک آزمایش ساده خون محیطی که به نام شمارش کامل یاخته های خونی یا CBC است تشخیص داده خواهد شد.
جهت انجام آزمایش CBC تنها نیاز به 1 الی 2 میلی لیتر خون می باشد. به منظور پیشگیری از لخته شدن خون، آن را با ضد انعقاد مناسبی مخلوط می نمایند. گرچه در سابق این آزمایش به روش دستی صورت می پذیرفت اما امروزه، با پیشرفت های صورت گرفته در تجهیزات آزمایشگاهی، به صورت کامل و یا حداقل نیمه کامل به شکل اتوماتیک و به کمک دستگاه هایی موسوم به هموسایتومتر انجام می پذیرد.
با کمک آزمایش CBC می توان پی به پارامترهای متعدد خونی همچون تعداد یاخته های سفید (WBC)، تعداد یاخته های سرخ (RBC) و تعداد پلاکت ها (Plt) در واحد مشخصی از حجم خون برد. بعلاوه این آزمایش قادر است مقدار هموگلوبین خون (Hgb) فرد را در حجم مشخصی از خون آشکار سازد. هموگلوبین رنگ دانه قرمز درون یاخته های سرخ است که وظیفه آن رساندن اکسیژن به بافت های بدن می باشد.
از دیگر پارامتر های خونی که توسط آزمایش CBC مشخص می گردد، هماتوکریت (Hct) نام دارد. هماتوکریت بیانگر درصد حجم یاخته های سرخ نسبت به کل حجم خون بوده و در کم خونی ها اغلب به همراه هموگلوبین کاهش می یابد. در آزمایش CBC انواع یاخته های سفید نیز تفکیک می شوند. 5 نوع یاخته سفید در خون ما در گردش هستند که نسبت آن ها در بیماری های مختلف به هم خورده و معمولا تعداد یکی از آن ها افزایش خواهد یافت که این مهم، راهنمای ارزشمندی جهت پزشکان معالج محسوب می گردد. در آزمایش CBC پارامتر های فرعی متعددی نیز محاسبه و گزارش می گردند که به خاطر تخصصی بودن آن ها از ذکرشان صرف نظر می شود.
دکتر امیر سید علی مهبد
آزمایشگاه تشخیص پزشکی نامدار
پلي سيتمي 